-
1 ago
ēgī, āctum, ere1)а) приводить в движение, вести ( magnum agmen V); погонять, гнать (greges Sen; capellas V)a. potum V — вести на водопойб) загонять ( pisces in retia PM); уводить (captivos QC, M); угонять ( boves L); уносить (praedam Pl, Sl, L)ferre (portare) et a. L, Cs — уносить ( имущество) и угонять ( людей и скот), т. е. грабить, расхищатьa. turbinem V — запускать волчокв) приводить в волнение, волновать ( freta ventus agit O); изгонять ( membris venena V); шевелить, приводить в движение (a. carmine quercus V — об Орфее)2) возвр.se a. или pass. agi — приходить, идтиse ad auras a. V — подниматься, вырастать3) преследовать, гонять, охотиться (cervos, aprum V)aliquem in fugam a. Just — обратить кого-л. в бегствоaliquem in exsilium a. L — отправить в изгнание (сослать) кого-л.4)agi motu suo C — находиться в самопроизвольном движении, тж. пододвигать, приближать, подводить (vineas turresque ad oppidum Cs)б) направлять (carpentum per aliquid L); проводить (cloacam sub terram, v. l. sub terra L)limitem a. T — проводить границу, ноa. limitem per agmen V — проложить себе дорогу (мечом) через стан (врагов)cuniculos a. Cs, C — рыть подкопыin litus naves a. Lcr — вытащить суда на берегnaves in adversum amnem a. T — пустить суда вверх по реке5)а) метать (scintillas Lcr; hastam V); вращать, крутить ( fundam circum caput V); отбрасыватьб) испускать ( gemitus V); вбивать, вколачивать ( sublīcas Cs); вонзать ( stipitem per corpus Sen)radīces a. Vr, C, PM — пускать корниin crucem a. C etc. — пригвождать к кресту, распинатьrimas a. C etc. — давать трещиныspumas (in) ore a. C etc. — (ис)пускать ртом пенуvocem a. C — издавать голосjoca a. Sl — отпускать шутки, шутитьanimam a. C — испускать дух6) возбуждать, побуждать ( nova quaerere tecta V); доводить ( aliquem ad или in aliquam rem)a. in facinus O и ad scelus L — толкать на преступлениеa. aliquem praecipitem C etc. — толкать кого-л. в пропасть, но тж. стремительно гнать (преследовать) кого-л.aliquem transversum a. Sl, Sen etc. — сбивать с толку, совращать, тж. подстрекать кого-л. к мятежуin desperationem a. L — доводить до отчаяния7) беспокоить, тревожить, мучить, досаждать, преследовать ( stimulis V)aliquem diris a. H — проклинать кого-л.acerba fata aliquem agunt H — жестокая судьба тяготеет над кем-л.8) делать, действовать, заниматьсяomnia quae fiunt quaeque aguntur C — всё, что возникает ( в природе) и всё, что создаётся ( человеком)res egregias a. Eutr — творить великие делаquid agam? Ter etc. — что мне делать?natura agendis rebus apta Sen — характер, склонный к деятельностиrem mandatam a. C — выполнять поручениеsuum negotium( suam rem) a. C — заниматься своим деломmale secum a. PS — вредить самому себеnihil agendo homines male a. discunt впоследствии погов. Cato ap. Col — ничегонеделание учит людей дурным деламper litteras a. Nep — передать (изложить) письменноnihil (non multum) agit C — он ничего не может сделать, ничего у него не выходитnihil agis, nihil assequeris, neque tamen conari desistis C — ничего у тебя не получается, ничего ты не достигаешь, и всё же не прекращаешь попытокaliud (alias res) a. C, PS — заниматься другим делом, отвлекаться, не обращать вниманияactum est de me Pl — я пропалactam rem a. L и actum a. погов. Ter — делать сделанное (т. е. заниматься бесплодным делом)quid agitur? Pl, C — как дела?satis a. — быть озабоченным или встревоженным, беспокоиться ( de aliquā re AG и alicujus rei Ap)9) замышлять, задумывать, затевать, иметь в виду, старатьсяobservabo, quam rem agat Pl — посмотрю, что он затеваетa. de intrandā Britanniā T — намереваться вторгнуться в Британиюproditionem alicui a. T — задумать измену в пользу кого-л. (перейти на чью-л. сторону)aliud a., aliud simulare C — иметь в виду одно, а притворно утверждать другоеhoc (id) agere, ut (ne) C, L etc. — иметь в виду, чтобы (не)10) говорить, обсуждать (de aliquā re Cs, C); обращаться, беседовать ( plebejo sermone cum aliquo C); выражатьgratias (поэт. grates) a. C — выражать признательность, благодаритьalicui gratias pro aliquā re a. Pl — благодарить кого-л. за что-л.laudes a. L — прославлятьa. cum aliquo de re aliquā (aliquam rem) — договариваться (вести переговоры) с кем-л. о чём-л.Alcibiādes a. coepit se coacturum Lysandrum aut dimicare aut pacem petere Nep — Алкивиад стал утверждать, что он заставит Лисандра или сражаться, или просить мираcum populo a. C и per populum a. C, L — вносить предложение на голосование народного собрания (ср. contionem habere обращаться к народу с речью, не внося никаких законодательных предложений)de condicionibus pacis a. L — вести переговоры об условиях заключения мира11) ( реже se a. Sen) поступать, вести себя, обращаться ( familiariter cum aliquo Sl)a. inconsiderate negligenterque C — вести себя опрометчиво и нерадивоbene egissent Athenienses cum Miltiade, si... VM — афиняне хорошо поступили бы с Мильтиадом, если бы...nullo discrimine a. V — не делать разницы (обращаться одинаково)12) pass. agi обстоять, касатьсяagitur praeclare, si nosmet ipsos regere possumus C — (дело обстоит) превосходно, если мы в состоянии сами собой управлять13) осуществлять, вести; заведовать, управлятьcustodias a. L — нести охрану, охранятьforum a. C — вершить судa. honorem L — занимать служебный постbellum a. Sl, O, QC — вести войну, но тж. L описывать войнуpraefecturam a. Su — быть префектомdies festos a. — справлять праздникиtriumphum a. C — праздновать триумфmorem a. Sl — соблюдать обычайmedium a. VP — держаться серединыannonae curam a. L — иметь попечение о продовольствииfiscum a. Su — управлять казнойpacem a. Sl, L — проводить мирную политику (поддерживать мир) и жить в миреincerta pace a. L — жить в условиях непрочного мираvigilias a. C, Nep — стоять на часах (быть в карауле)silentia a. O — хранить молчание14)hiberna a. L — стоять на зимних квартирахб) pass. протекать, идти ( о годах)в) поздн. в pl.a cujus obitu nonaginta aguntur anni PM — (Вергилий), со смерти которого прошло 90 летtempus actum H — прошлоеactum de exercitu foret, ni... L — армии пришёл бы конец, если бы не...15) жить, находиться ( в том или ином состоянии), пребыватьa. prope a mari PM — жить близ моряa. sine legibus L — жить, не имея законовlaeta a. Sl — жить в весельеThracia discors agebat T — Фракия раздиралась междоусобиямиa. inter homines desinere T — не быть больше среди людей (т. е. умереть)16) преследовать в судебном порядке, обвинять, судитьa. aliquem reum L — привлекать кого-л. к судебной ответственностиa. cum aliquo alicujus rei C, Q — судиться с кем-л. из-за чего-либоacta res est Ter — суд кончен, кончено17) юр. вести на суде, защищатьcausam alicujus a. C — вести чьё-л. дело (защищать чьи-л. интересы)18) произносить или петь ( rnedicabile carmen VF); читать, декламировать ( cum dignitate ac venustate C); представлять, разыгрывать, играть (на сцене) (fabulam Pl, Ter, C, Pt)a. partes Ter, Vr, C — исполнять рольamicum a. Sen — играть роль друга19) imper. (преим. при imper. другого глагола) age, agite ну, ну же, давай(те), тж. ладно (уж), хорошо, пускай, увы, что же (intens. agedum, agesis и др.)vade age, nate V — ступай, сын мойen, age, rumpe moras V — ну, довольно медлитьmittite, agedum, legatos L — отправьте же пословage, porro, cur C — а теперь скажи, пожалуйста, почемуage, novi tuum animum Ter — да будет, знаю я тебяnunc, age, quod superest, cognosce Lcr — ну, а теперь узнай про остальноеage, sit ita factum C — ладно, пусть это было такage, veniam Ter — что ж, приду -
2 agere
1) гнать, вести, ехать, animalia (1. 235. D. 50, 16), jumentum, vehiculum (1. 1 pr. 7 D. 8, 3);ire agere (1. 9. D. 8, 1. 1. 2 § 5. 1. 4 § 1. D. 45, 1);
jus eundi et agendi (1. 2 § 21. D. 43, 8);
2) вести, проводить, ag. custodiam sine vinculis (1. 8. D. 48, 3);agere navem, ratem (1. 1. pr. D. 43, 14), aguam (1. 1. § 5. D. 43, 21), radioes, пускать корни (1. 7 § 2. 13. D. 41, 1).
ag. annum (1. 74. § 1. D. 36, 1. 1. 15 § 6. D. 48, 5);
3) быть где, жить, проживать, оставаться, in provincia (1. 62 pr. D. 18, 1), apud hostes (1. 44. § 7. D. 41, 3), ип fuga (1. 50 § 1. D. 41, 2), in militia (1. 24 § 1. D. 49, 1), circa latus Principum. (1. 30 pr. D. 27, 1), in magistratu, potestate (1. 8 D. 48, 2), in patria potest. (1. 6 C. 4, 28), in furore (1. 8 D. 1, 6), in reatu (1. 25. D. 48, 19). 4) действовать, именно с целью установить, изменить или прекратить какое-нибудь юридическое отношение;ag. diem supremum anni (1. 1. D. 40, 1).
actum, такое действие лица (1. 19. D. 50, 16);
agi fierique (1. 1 § 1. D. 3, 4);
acta, facta gestaque (1. 2 § 1. D. 42, 7);
actum contractumve (1. 2 § 1. D. 4, 5); (1. 5. D. 50, 17);
sub curatore agere (1. 77. § 14. D. 31);
contractum agere, заключать договор (1. 4 § 2. D. 40, 1); особ. обозн. действительную волю лица, совершающего акт, цель юридического действия, potius id, quod actum, quam id, quod dictum sit, sequendum est (1. 6 § 1. D. 18, 1);
servandum, quod actum est (1. 2 § 1. D. 18, 4);
aliud simulatur, aliud agitur (1. 1 § 2. D. 4, 3);
guod agitur in contrahendo (1. 3. D. 12, 1);
actum inter contrahentes (1. 38 pr. D. 17, 1);
hoc agitur, agi videtur in stipulationibus etc. (1. 2 § 1. D. 18, 4. 1, 1 § 4. D. 46, 5);
5) действовать, pro libero, servo (1. 10. D. 40, 12), ut civis (1. 32. D. 49, 14). 6) поступать с кем, clementer ag. cum aliquo (1. 14 § 1. D. 4, 2). 7) сделать, исполнить (1. 15. § 2. D. 48, 5);quid actum sit s. quid acti sit, что именно стороны имели в виду при совершении юридического акта (1. 27. D. 34, 5. 1. 41 pr. D. 45, 1).
8) заботиться, хлопотать, обращать внимание на (1. 1 pr. D. 4, 7. 1. 1 § 1. D. 27, 2. 1. 1 § 10. D. 39, 1). 9) управлять, исполнять, вести, rempublicam (1. 35. § 8. D. 4, 6), tutelam (1. 37 § 2. D. 26, 7), rationes (1. 40 § 3. D. 40, 7), libellos (l. 12. D. 20, 5), mensuram agri (1. 2. D. 11, 6), curas (1. 2. C. 12, 23), causam, вести спор, судиться (1. 5 § 1. D. 5, 3. 1. 14. D. 22, 3. 1. 14 pr. 1. 20 § 1. D. 49, 1), litem (1. 31 § 2. D. 3, 5), judicium (1. 20. § 4. 1. 40. 55. D. 10, 2), appellationem (1. 13. C. 2, 13). 10) вчинять, предъявлять иск (1. 1 § 2. 1. 46. § 1. D. 3, 3. 1. 21. D. 22, 3. 1. 1. D. 44, 1. I. 42. D. 50, 17);nihil agere (1. 6 § 6. D. 3, 5. 1. 15 pr. D. 8, 1. 1. 3. § 3. 34. D. 8, 3. 1. 2. D. 13, 7. 1. 1. 7. pr. D. 18, 5. 1. 34 pr. D. 20, 1. 1. 9 pr. 1. 11. § 9. 1. 49. D. 24, 1. l. 13 § 1. 1. 25 § 14. D. 29, 2. 1. 24 pr. D. 36, 2. 1. 1 § 12. 31. D. 44, 7. 1. 76. D. 46, 3).
agens, истец (1. 12 § 1. D. 2, 11. 1. 8. D. 3, 4. 1. 14 § 9. D. 4, 2);
agere, jus sibi esse (1. 62. § 2. D. 21, 2);
11) обвинять кого в, crimen expil. heredit. ag. apud Praef. urb. (1. 3 D. 47, 19). - 12) poenitentiam agere, раскаиваться, жалеть о чем (1. 41. D. 4, 4. - отказаться от реституции); (1. 25. § 14. D. 29, 2. 1. 3 § 10 D. 47, 12). - 13) предъявлять отвод (exceptio) (1. 1. D. 44, 1).ag. in personam, вчинять личный иск (1. 16 § 3. D. 20, 1), per condictionem (1. 15 § 2. D. 12, 6), actione, actionibus (1. 11 pr. D. 2, 1. 1. 23 D. 19, 5).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > agere
-
3 igitur
adv. [из agitur от ago\]1) тогда, в таком случае (i. tum, i. deinde, i. demum Pl etc.)2) итак, следовательноin umbra i. pugnabimus C (ответ Леонида Спартанского на угрозу персидского царя затмить солнце тучами стрел) — значит, мы будем сражаться в тени3) же ( в вопросах и приказаниях)quid i. faciam? Ter — что же мне делать?quid i. est? Ap — так в чём же дело?haec i. est tua disciplina? ирон. C — так вот она, твоя наука?
См. также в других словарях:
plaisir — en François se prend pour un bien fait, pour une chose fort agreable, et pour recreation, joyeuseté ou passetemps. Plaisir mondain et charnel, Voluptas. Mon plaisir ou soulas, Meum suauium, Quid agitur? Mea voluptas. A mon plaisir, Ex sententia,… … Thresor de la langue françoyse
debout — Debout, Estre ou se tenir debout sur ses pieds, Stare. On est icy debout sans rien faire, Quid agitur? P. Statur … Thresor de la langue françoyse
question — et doubte, Quaestio. Matiere ou question, Causa. Il est question de la vie, Agitur de capite. Il n est pas maintenant question dont vient la maladie, mais de quoy on la guarit, Non interest quid faciat morbum, sed quid tollat. Il est question de… … Thresor de la langue françoyse
De lege ferenda — Traditionell werden Rechtsgrundsätze gern durch lateinische Begriffe oder Wendungen ausgedrückt. Sie sind teilweise aus der griechisch/römischen Antike überliefert, da insbesondere das deutsche Zivilrecht in wesentlichen Bereichen auf dem antiken … Deutsch Wikipedia
Ex aequo et bono — Traditionell werden Rechtsgrundsätze gern durch lateinische Begriffe oder Wendungen ausgedrückt. Sie sind teilweise aus der griechisch/römischen Antike überliefert, da insbesondere das deutsche Zivilrecht in wesentlichen Bereichen auf dem antiken … Deutsch Wikipedia
Liste lateinischer Rechtsbegriffe — Traditionell werden Rechtsgrundsätze gern durch lateinische Begriffe oder Wendungen ausgedrückt. Sie sind teilweise aus der griechisch/römischen Antike überliefert, da insbesondere das deutsche Zivilrecht in wesentlichen Bereichen auf dem antiken … Deutsch Wikipedia
Rechtslatein — Traditionell werden Rechtsgrundsätze gern durch lateinische Begriffe oder Wendungen ausgedrückt. Sie sind teilweise aus der griechisch/römischen Antike überliefert, da insbesondere das deutsche Zivilrecht in wesentlichen Bereichen auf dem antiken … Deutsch Wikipedia
OLEA — I. OLEA Minervae inventrici, apud Poetas, sacra: iuxta illud Virg. l. 1. Georg. v. 18. Oleaeque Minerva Inventrix: Olympionicarum frontes cinxit, secundum quosdam, vide supra Cotinus: pacisque, nec non duritiei emollitae, agriculturae,… … Hofmann J. Lexicon universale
quel — Quel. Il vient de Qualis. Quel, Qui, Quis, Quid, Quod. Quel homme, Qui vir Que te semble il que je soy, Quis videor? Quel homme es tu? Quid tu hominis es? Je ne sçay quel homme tu es, Nescio quid viri sis, Nescio te ego. Ne luy as tu pas dit quel … Thresor de la langue françoyse
puis — I. Puis, monosyllab. Est ores preposition qui sert à designer ordre, soit de temps, puis ce jour, Post illum diem ab illo die, Soit de lieu, puis cecy, puis cela, Illud postea, hoc deinde, Post, On dit despuis pour le mesmes quant à l ordre du… … Thresor de la langue françoyse
GERMANIA — I. GERMANIA regio Europae latissima, quae a Gallis, Rhaetis, ac Pannoniis, Rheno, et Danubio fluminibus, a Sarmatis, Dacisque metu mutuo, ac montibus separatur: cetera am bit Oceanus, latos sinus et insularum immensa spatia complectens. Germaniae … Hofmann J. Lexicon universale